Derroll Adams is foolin’ around

Het regent pijpenstelen en hoe zou het anders kunnen, wanneer we ons aan een tekst wagen over Derroll … hij, wiens stemgeluid ons aan het grijs van de hemel doet denken of aan een regenboog, naar het beeld van de kleuren op de trappen van zijn huis in Antwerpen, waar de vorige huurder zich, in een creatieve bevlieging, had laten gaan. Een regenboog die de kinderen van de dag naar het slapengaan des nachts moest begeleiden..

Het achterlaten van een continent, van diegenen die je liefhebt, van de herinneringen aan de kameraadschap van een gedroomd duo met Jack Elliott (zoals Bob Dylan het formuleerde), van het leiden van een leven van bohémien; ziedaar de benodigde dosis melancholie voor een gevoelige natuur, voor het sensibele vel van de artiest. Deze melancholie hangt als een zichtbare en hoorbare waas over het werk van Derroll Adams. Hij incarneert het, met een vermoeid en versleten lichaam, met een vertederde en kwetsbare blik, met zijn tattoeages en vooral met zijn stem.
Kan men zich een warmere melancholische stem inbeelden, dan deze van Derroll Adams? Ik niet! De stem is onlosmakelijk verbonden met het beeld, de identiteit van iemand. Mick Jagger straalt de blues uit van wellust en weelde; Howlin’ Wolf is een rots … de schoonheid van een stem in haar rauwheid, dat is Muddy Waters; ze vloeit voort uit de glimlach en het afzien in katoenvelden; het lijkt wel de perfecte weergave van de onstuimigheid van Jimi Hendrix; men kan zich, in die stem, net als bij Derroll, nauwelijks een ander geluid voorstellen. Al deze stemsnaren zijn de exacte weergave van de legende in de realiteit. Derroll Adams belichaamt de legende; zelfs al vertaalt zich dat niet in een populariteit van de grote massa.
In dit opzicht schaart hij zich eerder onder de losers, een beschrijving waar we niet van houden, maar die de enige weergave is voor hen die door hun talent geroepen zijn om beroemd te worden. De ziel geeft niet altijd de juiste rangorde weer en dat is bij Derroll het geval. Hij schaart zich bij de losers die de eeuwigheid veroverd hebben, niet ver van Townes Van Zandt of van Johnny Thunders (je moet daarvoor maar de annalen van de rock raadplegen).

Derroll heeft nooit aan zijn talent getwijfeld. En gevierde zangers als Donovan of Allan Taylor waren daar om het te bevestigen. Maar hij heeft zijn talent nooit willen uitbuiten of het in handen leggen van een manager, die zich zou beroemen op het product Derroll Adams. Het is een keuze die hij gemaakt heeft, ten koste van de roem, maar die hem vrijheid bood. En vrij is, wat Derroll zijn leven lang wilde zijn, zelfs ten koste van zijn verbintenis met vrouwen en kinderen. Hij wilde manifest zijn leven laten lopen naar de willekeur van alledag. Zo zien we zijn politiek engagement aan de zijde van Pete Seeger of zijn samengaan met Jack Elliott, die hem naar Engeland gebracht heeft. Zijn vrijheid moest bovenal primeren en hij behield ze door zich tenslotte in België te vestigen.

In België maakt Derroll van zijn bewonderaars vlug ware vrienden. Antoine Courtmans was zo iemand; een onvergetelijke vriend die ons te beurt gevallen is door zijn liefde voor de muziek en het toevallig treffen van mensen onder elkaar. Hij hield ervan om Derroll te evoceren als diegene die hem het meest fascineerde als belichaming van het genre van Amerikaanse folkmuziek.
Derroll vertelde hem van zijn afkomst, van zijn eigen jeugd en dat was voor Antoine als een open boek van Steinbeck, die het verhaal doet over de kracht van liefde tegen de achtergrond van de Grote Depressie. Zij die hem gekend hebben waren zeker als Antoine: gefascineerd en al te gelukkig dat zij een dergelijk talent in hun midden hadden.

Buiten het muzikaal circuit heeft Derroll altijd de liefde behouden voor het tekenen en schilderen. Het is ook Antoine Courtmans die ons ertoe gebracht heeft deze kant van zijn creatieve persoonlijkheid te leren kennen. Zijn artistieke smaak werd gevormd door een academische opleiding in de Art School Reed College in Portland (Oregon). De aquarel landschappen en tekeningen in kleurpotlood getuigen van zijn kennis en kunde, verrijkt door een grote technische vaardigheid en gevoeligheid voor het licht.
In de loop van een namiddag bij Danny hebben wij de tweede artistieke natuur van Derroll ontdekt, doorheen de tekeningen, schetsen en schilderijen op doek, in schriften en notaboekjes. Heel vlug kom je tot de vaststelling dat het niet enkel zijn academische vorming is die tot je spreekt, maar de persoonlijke toets, de innerlijke stem die gelijkloopt met de weemoed van zijn stem. De onderwerpen, de kleuren en de sfeer zijn er de weergave van.

Terwijl de realistische en eerder academische onderwerpen zich in het licht van de dag afspelen, zijn de composities, die geïnspireerd zijn door het innerlijk, veelal in het nachtelijke gesitueerd. Derroll Adams was gefascineerd door het nachtleven, dat hem de energie gaf voor concerten maar ook de warmte van verlichte haarden op een winteravond. De weergave van de realiteit voldeed hem niet meer; de schilder wilde afdalen in de psychologische duisternis van het menselijk wezen. Hij schildert de achterzijde van het decor of de mysterieuze diepten van het zijn. Deze bevreemdende taferelen komen over als aanwezig en afwezig. Zij zijn verdiept in de eenzaamheid van de innerlijke mens en de expressie van een aanhoudend gevoel van eenzaamheid. Om het met de woorden van Derroll te zeggen: “all the caracters running around in their own world; strange world, strange people.”.
En om het met een muzikale metafoor te zeggen: de schilderkunst van Derroll confronteert ons met het onontwarbare mysterie van harmonie en dissonantie. Deze mysterieuze kant laat zich kennen in de blijvende fascinatie van Derroll voor de tarot en zijn raadselachtig karakter, zijn hang naar fataliteit.

De wereld van de muziek vereist een fysieke en mentale inzet; men moet zichzelf zijn en zich tegelijk beschermen. Het is daarom ook dat Derroll zegt dat werken aan een picturale compositie vergelijkbaar is met een concert voor het publiek. Een toelichting die zijn artistieke integriteit weergeeft; de vertolker van zijn liederen is dezelfde als de maker van een schilderij. Het weergegeven ik is het ware personage, zowel in zijn muzikale als picturale creatie. Geen Dr Jekyll en Mr Hyde in zijn geval. Geen gespletenheid!

Hij zong en schilderde een universele vorm van folklore die over heersende modes en tijdperken heen gaat. “Just foolin’ around” is hij erin geslaagd helemaal Derroll Adams te zijn.

Carine Fol en Jules Buis

Carine Fol is doctor in de kunstgeschiedenis, curator, lid van AICA.

(Vertaald naar het Nederlands door Marc Bruynseraede, dichter-uitgever en journalist.)